Tháng 12 năm 1980, Sony đã tập hợp giới báo chí tại trụ sở của họ ở Tokyo để công bố một sự kiện đánh dấu chương mới đầy tham vọng. Tập đoàn, kể từ khi thành lập, đã trở thành một thế lực toàn cầu trong lĩnh vực truyền hình, máy cassette, hệ thống video chuyên nghiệp và mọi thứ khác khi nói về thị trường thiết bị điện tử. Và khi ấy, họ chuẩn bị bước vào một lĩnh vực mà họ chưa từng đụng tới.

Trên sân khấu, các lãnh đạo giới thiệu hai thiết bị mới: Typecorder và Series 35, bộ xử lý văn bản. Với những sản phẩm này, Sony chính thức gia nhập thế giới đang phát triển của thiết bị tự động hóa văn phòng, xu hướng thiết bị kỹ thuật số thay thế cho máy đánh chữ, tủ hồ sơ và quy trình làm việc dựa trên giấy tờ, để giúp mọi người tạo, quản lý và lưu trữ tài liệu.

Typecorder là một thiết bị mang dáng vẻ hiện đại, kích thước cỡ hộp đựng tài liệu, kết hợp bàn phím tiêu chuẩn với màn hình tinh thể lỏng đơn dòng, 40 ký tự. Thay vì sử dụng giấy, nó ghi lại văn bản lên băng từ microcassette, với khả năng lưu trữ tới 120 trang văn bản. Với giá khoảng 1.400 USD, nó được tạo ra dành cho các chuyên gia như doanh nhân, nhà báo và luật sư, những người cần duy trì hiệu suất làm việc khi di chuyển. Ngài Akio Morita, chủ tịch Sony, hình dung ra nó như một công cụ cá nhân để làm việc trên máy bay, tàu hỏa và những nơi khác xa và bất tiện hơn nhiều so với văn phòng truyền thống.

Cùng với đó, là chiếc máy Series 35 mang nhiều tham vọng hơn. Với giá gần 9.000 USD, Series 35 là hiện thân cho đột phá công nghệ mới nhất của Sony: Ổ đĩa mềm, kíc hthuowsc floppy micro 3.5 inch. Được phát triển hợp tác với Philips, chiếc floppy này nhỏ gọn hơn, chắc chắn và đáng tin cậy hơn so với các đĩa mềm 5.25 inch phổ biến vào thời điểm đó. Nhưng đổi mới thôi chưa đủ. Sony cần một thiết bị để chứng minh giá trị của định dạng mới này, và Series 35 được tạo ra chính vì mục đích đó.

Khắp Nhật Bản, các doanh nghiệp đang chạy đua hiện đại hóa trong giai đoạn được biết đến là "thời kỳ bùng nổ tự động hóa văn phòng".

Series 35

Lấy cảm hứng từ những cải tiến của Mỹ như workstation Alto của Xerox, đơn vị đã giới thiệu ý tưởng khá là dài dòng: WYSIWYG (What You See Is What You Get - Cái gì thấy được thì là của bạn), các công ty đã đón nhận những hệ thống máy vi tính chạy trên các hệ điều hành như CP/M, các hệ thống tiêu chuẩn hóa quản lý tệp và giúp văn phòng dựa trên máy tính trở nên thiết thực và dễ tiếp cận.

Sony thì nhận ra sự thay đổi sâu sắc hơn. Họ coi tự động hóa văn phòng không đơn thuần chỉ là một xu hướng nhất thời mà là một phần mở rộng tự nhiên của thế mạnh trong lĩnh vực thu nhỏ thiết bị, công nghệ lưu trữ và điện tử tiêu dùng di động.

Series 35 phản ánh tầm nhìn này. Màn hình trắng đen dọc, tương tự như những màn hình được phát triển tại Xerox PARC, không sử dụng đồ họa bitmap đầy đủ. Thay vào đó, nó sử dụng bộ tạo ký tự để hiển thị văn bản. Nó thực sự không phải là WYSIWYG hoàn toàn, nhưng cũng tiệm cận rất gần, mang lại cho người dùng một bản xem trước trung thực về cách tài liệu in của họ sẽ trông như thế nào. Các phím điều hướng và phím chức năng được sử dụng để điều khiển, vì chưa có chuột máy tính vào thời điểm đó.

Chú trọng chi tiết của Sony không chỉ dừng lại ở màn hình. Nhận thức được rằng các văn phòng luật sư, bệnh viện và các ngành công nghiệp khác cần kiểm soát chính xác khi in trên các biểu mẫu đã in sẵn, Sony đảm bảo rằng các ký tự hiển thị trên màn hình khớp với kích thước và khoảng cách chính xác của đầu ra in. Một thước kẻ tích hợp trên màn hình cho phép người đánh máy định vị văn bản một cách chính xác, giúp có thể in trực tiếp lên các biểu mẫu mà không gây ra những sai sót tốn kém.

Bên trong, Series 35 chạy trên CPU Z80 8-bit với hệ điều hành độc quyền của Sony. Nó là một máy tính đơn nhiệm, chỉ có nhiệm vụ kiểm soát máy in chạy ngầm thông qua spooling cơ bản. Mỗi lần khởi động đều yêu cầu một đĩa hệ thống, với một floppy thứ hai để lưu trữ tài liệu. Máy không có ổ cứng, không có bộ nhớ tĩnh. Tuy nhiên, xét ở thời điểm đó, Series 35 là một kỳ công của thiết kế nhỏ gọn và đáng tin cậy.

Quan trọng nhất, ổ đĩa floppy 3.5 inch không chỉ được thêm vào Series 35. Nó được phát triển cùng với chiếc máy Series 35. Định dạng sau này trở thành tiêu chuẩn toàn cầu cho máy tính cá nhân đã ra đời một phần từ nhu cầu và thách thức của thiết bị điện toán này.

Qua ba thế hệ, Series 35 tiếp tục phát triển. Các mẫu ban đầu như OA-S3300 có bàn phím tích hợp và ổ đĩa floppy đóng tay. Các mẫu sau đó, chẳng hạn như OA-S3400 và OA-S3500, bổ sung cơ chế đóng tự động và mở rộng bộ nhớ trong. Thế hệ thứ ba giới thiệu một triết lý thiết kế mới, tách bàn phím khỏi phần thân chính theo kiểu dáng tương tự máy tính cá nhân hiện đại. Những mẫu như OA-S2410 và OA-S2520 thì có màn hình 9 inch với, thiết kế gợi nhớ đến những mẫu Macintosh mới được Apple ra mắt, một trong số ít những sự tham khảo về các xu hướng phát triển ở phương Tây đang nổi lên rồi được Sony học hỏi.

Phần mềm cho Series 35 cũng được cung cấp trên đĩa floppy, cung cấp trình xử lý văn bản cơ bản, công cụ kiểm tra chính tả và hệ thống chỉnh sửa tài liệu dài có khả năng xử lý bố cục đa cột. Sony thậm chí còn cung cấp một gói tương thích CP/M, cho phép Series 35 hoạt động như một máy vi tính đa nhiệm.

Đến giữa những năm 1980, tình hình thị trường thiết bị công nghệ văn phòng đã thay đổi. IBM PC chạy HĐH PC-DOS (MS-DOS) bắt đầu thống trị, và các doanh nghiệp ngày càng ưa chuộng sự linh hoạt của máy tính đa năng hơn là trình xử lý văn bản chuyên dụng.

Series 35 lặng lẽ biến mất sau thế hệ thứ ba, nhưng tác động của nó vẫn còn. Nó đã thành công trong việc giới thiệu ổ đĩa floppy 3.5 inch ra thế giới. Nó đã thiết lập một tiêu chuẩn tồn tại rất lâu sau khi chính cỗ máy trang bị nó lần đầu tiên bị lãng quên.

Và không, số "35" trong cái tên cỗ máy tính Series 35 không được đặt theo tên kích thước của ổ đĩa floppy. Nó vinh danh kỷ niệm 35 năm của Sony vào năm 1981, ăn mừng không chỉ những thành tựu trong quá khứ của công ty mà còn sự sẵn sàng để tạo ra tương lai.

SMC-70 - Sony Micro Computer

Đến năm 1982, Sony đã sẵn sàng tiến xa hơn. Vào tháng 9, họ giới thiệu SMC-70, một máy tính đại diện cho những cỗ máy tính cá nhân thực sự hiện đại đầu tiên của Sony. Tên viết tắt là Sony Micro Computer và máy được hỗ trợ bởi bộ xử lý Z80A, đặt nó vào cuộc cạnh tranh trực tiếp với các PC 8-bit đang tràn ngập thị trường Nhật Bản tại thời điểm đó từ NEC, Sharp, Fujitsu và những người khác.

Nó có thể chạy BASIC từ ROM, giống như nhiều đối thủ cạnh tranh, nhưng cũng hỗ trợ CP/M và trình thông dịch BASIC độc quyền của Sony, được phát triển bởi BUG Corporation. Nó có khả năng hiển thị 16 màu và hỗ trợ độ phân giải 320x200, tiên tiến hơn hầu hết các đối thủ cạnh tranh, khi nhiều mẫu bị giới hạn ở 8 màu và độ phân giải thấp hơn.

SMC-70 có thể được cấu hình với một hoặc hai ổ đĩa floppy 3.5 inch tích hợp sẵn, không giống như nhiều PC 8-bit thời bấy giờ vẫn dựa vào băng cassette để lưu trữ. Mặc dù một số cấu hình loại bỏ các ổ đĩa vì lý do chi phí, nhưng Sony đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng hệ thống. Một bus tích hợp với module mở rộng kiểu cartridge kín giúp gắn thêm thiết bị ngoại vi mà không cần chạm vào bo mạch trần, một chi tiết rất đặc trưng của Sony nhấn mạnh sự an toàn và tính thẩm mỹ của người dùng.

Các module này bao gồm các giao diện IEEE-488 để điều khiển thiết bị, cổng RS-232 và thậm chí cả hệ thống dự phòng pin giúp máy chạy tiếp được thêm vài giây khi mất điện, một tính năng lấy cảm hứng từ nhu cầu thực tế của các kỹ sư tại nhà máy Atsugi của Sony, nơi máy được phát triển. Đội ngũ kỹ sư của Atsugi, quen thuộc với việc thiết kế thiết bị VTR ghi hình vào băng phục vụ thị trường truyền hình chuyên nghiệp và thiết bị kỹ thuật số, đã mang tư duy đó vào quá trình phát triển SMC-70, khi họ thường xuyên thiết kế các tính năng mà họ cần cho bản thân.

Sony thậm chí còn đóng gói một chương trình demo trên băng từ để giới thiệu khả năng của máy. Nó được ghi lại tại phòng thu Shinanomachi của CBS Sony và sao chép tại nhà máy Shizuoka của họ. Băng này đánh dấu một trong những nỗ lực đầu tiên của CBS Sony trong việc sản xuất phần mềm cho máy tính, tiền đề cho sự thống trị sau này của công ty trong việc sản xuất CD-ROM.

Bề ngoài, SMC-70 nổi bật với thiết kế góc cạnh màu xám và bạc sắc nét. Bàn phím có các phím khuôn hai tông màu trắng và xám. Khi được đi kèm với màn hình Trinitron màu và ổ floppy drive đôi, nó có thể có giá trên 500 nghìn Yên ở thời điểm đó. Hệ thống cũng cung cấp một loạt những phụ kiện: Bút ánh sáng, máy in, bàn phím số và thậm chí cả bộ tạo tiêu đề video để sử dụng trong phát sóng.

Sau cùng, Sony đã phát hành một tiện ích bổ sung độc đáo được gọi là Supercharger: Một hộp chứa bo mạch chủ 8086 16 bit đầy đủ có khả năng biến SMC-70 thành một cỗ máy PC 16 bit. Mặc dù CP/M-86 là hệ điều hành mặc định, nhưng các nhà phát triển nội bộ cũng chạy MS-DOS và tạo phần mềm bằng Lattice C và các công cụ hiện đại khác.

SMC-777: Nhắm tới đối tượng cá nhân

Sau những sai lầm về mặt thương mại của SMC-70, Sony chuyển sự chú ý đến thị trường người mê vọc vạch máy tính, với việc ra mắt SMC-777 vào cuối năm 1983. Mặc dù vẫn giữ nguyên kiến trúc cốt lõi của SMC-70, SMC-777 đã được cấu hình lại để thu hút người tiêu dùng cá nhân hơn là doanh nghiệp. Với việc loại bỏ các khe cắm bus mở rộng và kèm thêm một ổ đĩa floppy 3.5 inch tích hợp, SMC-777 đã được giảm kích thước đáng kể, giúp giảm chi phí và dễ tiếp cận hơn với những người đam mê ở Nhật Bản.

Một trong những tính năng nổi bật của SMC-777 là phần mềm đi kèm, được thiết kế để chạy trực tiếp từ đĩa floppy 3,5 inch thông qua FDD tích hợp. Không giống như SMC-70, vốn yêu cầu hệ điều hành CP/M tốn kém hơn, SMC-777 có hệ điều hành của riêng Sony, “Sony Filer”, là một giải pháp tiết kiệm chi phí hơn. Hệ điều hành này cho phép các ứng dụng khởi động trực tiếp từ đĩa, giảm nhu cầu về đĩa hệ thống bổ sung và giúp máy dễ sử dụng hơn cho người tiêu dùng hàng ngày.

Để phù hợp với bản sắc thương hiệu âm thanh-thị giác đã được thiết lập của Sony, máy được trang bị các tính năng phần cứng phục vụ cho lĩnh vực giải trí, trò chơi và âm nhạc. Các phím mũi tên lớn hình vuông được tối ưu hóa để chơi game, bảng màu 16 màu từ dải 4096 màu để hiển thị đồ họa, và bộ tạo âm thanh có thể lập trình có khả năng tạo ra ba âm sắc cùng lúc, tất cả đều được đưa vào để thu hút thị trường giải trí và người mê vọc vạch.

Một trong những khía cạnh hấp dẫn nhất của hệ thống mới là việc quảng bá "Dr. Logo", một ngôn ngữ lập trình giáo dục do Tiến sĩ Seymour Papert của MIT phát triển. Sony nhận thấy giá trị giáo dục của “Logo” và đã làm việc với Digital Research để chuyển nó sang SMC-777.

Điều này khiến phiên bản máy tính cập nhật này trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho học sinh và giáo viên, giới thiệu một cách đơn giản nhưng hấp dẫn để học lập trình bằng cách vẽ các hình dạng trên màn hình bằng con trỏ "Rùa". Bên cạnh Dr. Logo, 777 được đi kèm với 777-BASIC, 777-Assembler và 777-MEMO, cùng với các phần mềm khác, giúp tăng hơn nữa sức hấp dẫn của nó đối với những người đam mê và nhà giáo dục.

Sự ra mắt của SMC-777 cũng được đi kèm với một chiến dịch tiếp thị đáng kể. Để định vị máy tính như một thiết bị tiêu dùng thú vị và dễ tiếp cận, Sony đã đổi mới sản phẩm bằng logo "Hit Bit" mới, một cụm từ bắt tai đã trở thành một phần của văn hóa đại chúng Nhật Bản.

Sony thậm chí còn phá vỡ một truyền thống công ty bằng cách thuê Seiko Matsuda, một thần tượng nổi tiếng lúc bấy giờ, để xuất hiện trong các quảng cáo và áp phích TV cho SMC-777. Quyết định này có khả năng do chính Nobuyuki Idei thúc đẩy. Ông là người đứng đầu bộ phận Hit Bit tại thời điểm đó và sau này trở thành chủ tịch của Sony.

Thương hiệu "Hit Bit" được kết hợp với slogan "A little smarter than me”, đã cộng hưởng với giới trẻ Nhật Bản am hiểu công nghệ, liên kết sản phẩm với cảm giác thông minh và hiện đại. Các quảng cáo trên TV có sự tham gia của Matsuda và quảng bá các ứng dụng cá nhân và thú vị của máy tính đã giúp SMC-777 tạo ra một thị trường ngách trong thị trường máy tính cá nhân mới nổi của Nhật Bản.

Tuy nhiên, bất chấp việc xây dựng thương hiệu mạnh mẽ và nỗ lực tiếp thị sáng tạo, SMC-777 vẫn gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với vị thế thống trị của NEC trên thị trường, đặc biệt là khi so sánh về sự đa dạng, khả năng có sẵn phần mềm và doanh số bán hàng.

Để củng cố hơn nữa vị trí của SMC-777, Sony đã phát hành SMC-777C vào năm 1984, bao gồm một số bản cập nhật: Bảng màu 4096 màu trở thành tiêu chuẩn, vỏ máy thay đổi từ đen sang trắng và phần mềm ứng dụng đi kèm nhấn mạnh vào sức mạnh xử lý đồ họa, âm thanh và trò chơi.

Bất chấp những cải tiến này, SMC-777/777C không thể chiếm được thị phần đáng kể, và Sony cuối cùng đã chuyển trọng tâm của mình sang định dạng MSX, một sự hợp tác giữa họ với ASCII và Microsoft. Sự thay đổi này đánh dấu sự kết thúc của dòng sản phẩm SMC cho máy tính cá nhân.

Nhìn chung, SMC-777 là một sản phẩm chuyển tiếp, phản ánh tham vọng rộng lớn hơn của Sony trên thị trường máy tính gia đình. Mặc dù nó không đạt được thành công thương mại lớn, nhưng nó đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các phát triển tính toán trong tương lai tại Sony. SMC-777 đã giúp giới thiệu những khái niệm mới trong lĩnh vực tính toán cá nhân, từ hệ điều hành độc đáo của nó đến khả năng đa phương tiện của nó, và đánh dấu sự khám phá liên tục của công ty về thị trường máy tính cá nhân trong những năm sau này.

Còn trong khi đó, định dạng MSX, một nỗ lực hợp tác giữa Sony với ASCII và Microsoft, sau này sẽ giúp định hình tương lai của ngành công nghiệp máy tính gia đình ở cả Nhật Bản và trên toàn thế giới.