Vì sao máy bay ném bom siêu thanh không còn được ưa chuộng?

24/01/2025 09:03
Vì sao máy bay ném bom siêu thanh không còn được ưa chuộng?

Máy bay ném bom chiến lược là bá chủ trên bầu trời và khi nhắc đến, chúng ta dễ lầm tưởng rằng càng hiện đại thì chúng sẽ bay càng nhanh nhưng thực tế lại trái ngược. Quả thật đã có thời máy bay ném bom siêu thanh rất được ưa chuộng, bao gồm chiếc B-58 Hustler hoạt động từ năm 1960-1970, với tốc độ Mach 2,1 (2,593 km/giờ).


Theo sau nó là máy bay F-111 Aardvark (Mach 2,15) hoạt động trong giai đoạn 1968-1998, nhưng F-111 lại được thay bằng B-1B Lancer chậm hơn (Mach 1,25). Tiếp theo là chiếc B-2 Spirit (Mach 0,95) hoạt động năm 1993 và sắp tới là B-21 Raider (Mach 0,8). Rõ ràng mức cận âm của hai chiếc gần nhất cho thấy tốc độ không còn quan trọng nữa.


Hệ thống phòng không


Vào năm 1960, khi Mỹ đưa B-58 vào sử dụng thì nó đã gặp ngay mối đe dọa từ tên lửa đất đối không. Chẳng hạn tên lửa SA-2 “Guideline” được triển khai năm 1959 đã có thể bắn hạ các phi cơ bay cao tương đương B-58 (19.300 mét), như trinh sát cơ Martin RB-57D và chiếc U-2.


Để đối phó thì cần chuyển qua bay dưới thấp, nhưng B-58 chỉ đạt tốc độ cận âm khi bay thấp. Thành ra nó không bao giờ tham chiến và được thay bằng F-111.


Trước sự phát triển của tên lửa phòng không thì các oanh tạc cơ phi-tàng hình buộc phải trở thành “bệ phóng” tên lửa từ xa, bằng không thì phải bay rất thấp. Độ cao thấp giúp nó hòa vào địa hình xung quanh, vừa giảm dấu hiệu radar vừa tránh bị các cảm biến phát hiện. Có điều bay thấp chỉ là phương án tạm bợ vì làm mất tính cơ động và dễ va vào núi, nên công nghệ tàng hình vẫn là giải pháp hàng đầu để giữ cho chúng bay ở độ cao lớn.


Khả năng tàng hình


Khi radar phòng không ngày càng tốt hơn, máy bay ném bom buộc phải chuyển trọng tâm từ tốc độ qua khả năng tàng hình. Chiếc B-1B là một minh chứng, mới đầu nó được phát triển để đạt tốc độ Mach 2. Nhưng sau cuộc cắt giảm ngân sách năm 1977, nó lại mang tính “tàng hình” hơn khi tái xuất vào thập niên 80.


Người ta đã sửa đổi các cửa hút gió và làm tốc độ tụt còn Mach 1,25 - một sự đánh đổi rất xứng đáng bởi đã giảm dấu hiệu radar của nó tới 10 lần. Điều này còn rõ nét hơn ở B-2, một máy bay cận âm với thiết kế tập trung tối đa vào sự tàng hình.


Chi phí cao


Làm ra một chiếc máy bay ném bom rất tốn tiền, dự án XB-70 là dự án đầu tiên bị hủy vì lý do này. Nó có hình dáng rất bắt mắt và tân kỳ vào thời đó, nhưng có giá tới 750 triệu USD (1963). Được thiết kế từ thập niên 1950, XB-70 có mục tiêu đạt tới Mach 3 nhưng chết yểu với đúng 2 chiếc được chế tạo.


Trong thập niên 1970, mỗi chiếc B-1 đã có giá tới 300 triệu USD và tới thập niên 1990, giá một chiếc B-2 tăng vọt thành 1,16 tỷ USD (1998) do được trang bị công nghệ tàng hình cùng hệ thống điện tử hàng không mới. Ngay B-21 được coi là "rẻ" cũng tốn 692 triệu USD/chiếc.


Tên lửa tầm xa


Để tránh lọt vào tầm với của hệ thống phòng không, máy bay ném bom chiến lược ngày nay phải có khả năng phóng tên lửa từ xa. Chẳng hạn chiếc B-2 thường đem theo 24 tên lửa không đối đất AGM-158 JASSM, có thể nhắm vào mục tiêu ở xa 370 km. Hoặc B-52 có thể chở tên lửa hành trình AGM-86 ALCM với tầm bắn 2.400 km.


Tên lửa siêu vượt âm (trên Mach 5) là bước tiến tiếp theo, mà nổi bật là tên lửa đạn đạo Kinzhal. Nó đạt tốc độ Mach 10 với phạm vi bay 2.000 km, có thể được phóng từ máy bay Tu-22M3. Khi được trang bị, tên lửa siêu vượt âm sẽ xóa nhòa hơn nữa tốc độ của oanh tạc cơ, khiến việc bay ở mức cận âm cũng không còn quá cần với chúng nữa.


Sau tốc độ siêu thanh thì buồng lái hẳn là thứ sẽ bị loại bỏ tiếp theo. Nhưng trước mắt người ta vẫn cần một giải pháp trung gian, mà chiếc B-21 được thiết kế cho hoạt động có người lái lẫn không người lái là một minh chứng.


Tin xem thêm

Nếu được lựa chọn thì mình chắc chắn sẽ ưu tiên iPhone 17

CÔNG NGHỆ
18/09/2025 07:52

Nếu được lựa chọn thì mình chắc chắn sẽ ưu tiên iPhone 17 so với các phiên bản còn lại

Tổng hợp đánh giá iPhone 17 Pro Series

CÔNG NGHỆ
18/09/2025 07:50

Tổng hợp đánh giá iPhone 17 Pro Series

Tổng hợp đánh giá iPhone Air

CÔNG NGHỆ
18/09/2025 07:49

Tổng hợp đánh giá iPhone Air

Tổng hợp đánh giá iPhone 17 Pro: Camera nâng cấp, pin ngon và thiết kế gây tranh cãi

CÔNG NGHỆ
18/09/2025 07:48

Tổng hợp đánh giá iPhone 17 Pro: Camera nâng cấp, pin ngon và thiết kế gây tranh cãi

Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận để TikTok tiếp tục vận hành tại Mỹ

CÔNG NGHỆ
17/09/2025 13:31

Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận để TikTok tiếp tục vận hành tại Mỹ

Trải nghiệm sim Gohub 100GB: Đi châu Âu thì mua sim này !! Xài quài chưa thấy hết tiếc ghê...

VĂN HOÁ XÃ HỘI
17/09/2025 13:28

Trải nghiệm sim Gohub 100GB: Đi châu Âu thì mua sim này !! Xài quài chưa thấy hết tiếc ghê...

Tai nghe AirPods Pro 2 của mình đã được cập nhật tính năng dịch trực tiếp

CÔNG NGHỆ
17/09/2025 13:27

Tai nghe AirPods Pro 2 của mình đã được cập nhật tính năng dịch trực tiếp

So sánh thông số hai chiếc máy thiên hướng quay phim vừa ra mắt: Canon EOS C50 và Nikon ZR

CÔNG NGHỆ
17/09/2025 13:26

So sánh thông số hai chiếc máy thiên hướng quay phim vừa ra mắt: Canon EOS C50 và Nikon ZR

iOS 26 chính thức: Giao diện Liquid Glass mới, lên đi đợi gì nữa

CÔNG NGHỆ
16/09/2025 09:43

iOS 26 chính thức: Giao diện Liquid Glass mới, lên đi đợi gì nữa