Mark Zuckerberg đang đặt cược hơn 14 tỷ USD rằng chàng trai trẻ có mối quan hệ rộng và thông minh ở tuổi 28 sẽ là chất xúc tác mà công ty ông cần để đu kịp các đối thủ cạnh tranh đang chạy đua phát triển và thương mại hóa trí tuệ nhân tạo.

Tuần trước, Meta đã ký thỏa thuận mua lại 49% cổ phần của Scale AI, một công ty chuyên về gắn nhãn dữ liệu, đồng thời tuyển dụng giám đốc điều hành Alexandr Wang. Zuckerberg đã trả 14.3 tỷ USD cao hơn một chút so với định giá gần đây nhất của Scale. Tuy nhiên, theo một nhà đầu tư của Scale, quyền sở hữu startup này "về cơ bản là không quan trọng," mà phần thưởng thực sự đối với Meta lại chính là Wang.

Một giám đốc điều hành tại một trong những đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Meta cho biết động thái này diễn ra sau khi Zuckerberg quyết định rằng Wang là “CEO thời chiến” mà ông cần ở trung tâm phòng thí nghiệm "siêu trí tuệ nhân tạo" của tập đoàn công nghệ lớn, vào thời điểm Meta đang tụt hậu so với các đối thủ khác trong ngành.

Wang, một thiên tài toán học và con trai của hai nhà vật lý Trung Quốc, thực tế lại không phải là một nhà nghiên cứu AI nổi tiếng cũng như một kỹ sư hàng đầu. Theo lời kể của hơn chục người từng làm việc hoặc từng đầu tư vào Scale, Wang là một người điều hành hiệu quả với mạng lưới quan hệ rộng khắp Thung lũng Silicon.

"Rất ít công ty có mối quan hệ sâu sắc với mọi đội nghiên cứu AI hàng đầu: Giờ có lẽ chỉ có Scale và Nvidia," Dan Levine, đối tác của quỹ đầu tư mạo hiểm Accel,một trong những nhà đầu tư ban đầu của Scale và vẫn còn trên hội đồng quản trị công ty, nhận xét.

Zuckerberg hy vọng rằng sức hút của Wang sẽ thu hút được những tài năng tốt nhất từ các đối thủ như OpenAI, Anthropic, Google và Safe Superintelligence (SSI), startup do cựu trưởng bộ phận nghiên cứu khoa học AI của OpenAI, Ilya Sutskever lãnh đạo.

Meta đang đàm phán để tuyển dụng Dan Gross, một trong những người đồng sáng lập SSI, cùng với đối tác đầu tư của ông Nat Friedman. Các cuộc thảo luận này, được The Information đưa tin lần đầu tiên, đang ở giai đoạn cuối và việc kết nối cặp đôi này sẽ là một chiến thắng lớn cho bộ phận AI mới được tái cấu trúc của Meta.

Theo nhiều người từng làm việc với Wang, tài năng thực sự của anh nằm ở khả năng xây dựng các mối quan hệ đồng minh mạnh mẽ cả trong Thung lũng Silicon và trên toàn thế giới. Lịch trình xã hội của ông bao gồm các cuộc gặp gỡ với các nhà lãnh đạo hàng đầu thế giới như thủ tướng Anh Keir Starmer, tổng thống Pháp Emmanuel Macron hay thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, cùng với những chuyến đi đến Met Gala New York và các chặng đua Công thức 1.

Những người bạn thân thiết của Wang bao gồm giám đốc OpenAI, người từng là bạn cùng phòng trọ, Sam Altman, rồi cả cựu giám đốc công nghệ ChatGPT Mira Murati, và Michael Kratsios, cố vấn công nghệ cho tổng thống Donald Trump.

Wang từ lâu đã ngưỡng mộ Zuckerberg, đồng thời Scale cũng tìm kiếm tài trợ đầu tư từ Accel một phần vì đây là nhà đầu tư ban đầu của Facebook.

Đối với nhân viên của Scale, những người hài hước đùa rằng công ty sẽ mất nhiều năm mới IPO do mức định giá trị vốn hóa đang quá cao, thỏa thuận này mang lại một khoản thặng dư chào đón. Nhân viên trong đội nghiên cứu AI tạo sinh của Meta ít ấn tượng với Wang hơn, theo lời một người thân cận với công ty, vì họ nghi ngờ về năng lực kỹ thuật của anh này.

Meta không phải là một bên trung gian khách quan trong cuộc đua AI, và khả năng kết nối rất ấn tượng của Wang có thể chỉ là tạm thời. Vị trí mới này đặt anh vào một cuộc chiến tranh giành nhân tài với Altman và Murati, cựu giám đốc công nghệ OpenAI, người đã thành lập công ty khởi nghiệp AI Thinking Machines năm ngoái.

Altman, trong podcast với anh trai của mình vào tuần trước đã cho biết Meta đã từng cố gắng thu hút các nhà phát triển OpenAI với lời hứa về tiền thưởng ký hợp đồng trị giá 100 triệu USD và mức lương cao hơn nữa.

Khoản chi tiêu lớn cho nhân viên mới là một sự thừa nhận rằng chiến lược AI hiện tại của Meta đang gặp khó khăn. Bản phát hành LLM gần đây nhất của công ty, Llama 4, đã không đạt được kết quả tốt trong nhiều bài kiểm tra hiệu suất độc lập. Chức danh của Wang và mối quan hệ của ông với Yann LeCun, nhà khoa học máy tính đứng đầu các nỗ lực nghiên cứu AI cơ bản của Meta, vẫn chưa được xác định, theo công ty.

"Đây là canh bạc lớn. Điều quan trọng nhất trong ngắn hạn là đội ngũ nghiên cứu mà họ nhanh chóng tập hợp lại," một người thân cận với Scale nhận xét. "Họ đang đưa ra những lời đề nghị điên rồ và đang cố gắng tuyển dụng một đội ngũ tài năng càng sớm càng tốt. Alex biết tất cả những người này... Nó gần giống như một cuộc đột kích."

Những người khác quen thuộc với Wang nhìn thấy sự cơ hội đằng sau việc xây dựng mạng lưới không ngừng nghỉ. "Wang là một người điều hành, anh ta muốn kiếm được nhiều tiền nhất có thể và tạo ra một cái tên lớn cho bản thân," một cựu nhân viên nói. "Anh ta muốn ghi tên mình trên mọi thứ, ngay cả khi anh ta không liên quan hoặc chưa làm việc đó," một người khác từng làm việc chặt chẽ với Wang trong một số dự án nhận xét. Scale phản bác lại sự mô tả này, mô tả Wang là người chăm chỉ và có trách nhiệm.

Tại Scale, Wang đã chứng tỏ khả năng đọc được thị trường và cục diện chính trị. Startup ban đầu tập trung vào việc phục vụ các công ty đang đào tạo thuật toán cho xe tự hành, trước khi chuyển trọng tâm sang trí tuệ nhân tạo vào năm 2019. Nó nhanh chóng trở thành một trong những công ty hàng đầu trong số các công ty thực hiện công việc không mấy hào nhoáng là gắn nhãn và phân loại dữ liệu được sử dụng để huấn luyện các công cụ AI như ChatGPT của OpenAI.

Điều này bao gồm việc thuê hơn 100.000 "người lao động tự do," nhiều người ở các nước đang phát triển, thông qua một công ty con có tên Remotasks. Gần đây, họ đã sử dụng các chuyên gia chủ đề để đào tạo và kiểm tra mô hình trong các lĩnh vực chuyên môn cao. Scale cho biết hầu hết những "những người đóng góp" của công ty hiện đang ở Mỹ.

Scale đã theo đuổi các hoạt động kinh doanh mới với chính phủ Hoa Kỳ và giúp các công ty xây dựng các ứng dụng AI. Hoạt động kinh doanh này đang phát triển nhanh chóng, theo một người thân cận với Scale, nhưng phần lớn trong số 870 triệu đô la doanh thu của năm ngoái đến từ việc gắn nhãn dữ liệu cho các công ty AI tạo sinh lớn nhất, bao gồm cả Meta.

"Alex chưa bao giờ hài lòng với đội của mình, chưa bao giờ hài lòng với bản thân. Khi tôi gặp anh ta khi anh ta 19 tuổi, tôi nhận thấy trí thông minh của anh ta, nhưng bỏ lỡ sự quyết tâm không ngừng nghỉ của anh ta," một nhà đầu tư ban đầu của Scale nói.

Wang cũng trở thành một người đưa tin được tin cậy ở Washington DC, nhờ các lập trường chính sách khéo léo của mình, chẳng hạn như thái độ mạnh mẽ về Trung Quốc và ủng hộ việc tuyển dụng dựa trên "tài năng" hơn là đa dạng chủng tộc và giới tính.

Số phận của Scale hiện vẫn chưa rõ ràng. Giám đốc điều hành mới Jason Droege cho biết thỏa thuận với Meta, định giá Scale ở mức 29 tỷ USD, đã xác nhận cách tiếp cận của công ty và "không phải là một sự thay đổi hướng đi hoặc thanh lý."

"Chúng tôi có một đội ngũ đặc biệt, tầm nhìn rõ ràng và nguồn lực để đạt được những điều phi thường," ông nói.

Vấn đề cấp bách hiện tại mà Scale đang đối mặt là giữ chân các khách hàng lớn nhất và trấn an họ rằng dữ liệu của họ sẽ được bảo vệ khỏi Meta. OpenAI và Google đã báo hiệu rằng họ sẽ dần loại bỏ dịch vụ của Scale. "Hoạt động kinh doanh của Scale sẽ sụp đổ, không ai muốn làm việc với một công ty mà Meta sở hữu 49% cổ phần, vì vậy Meta sẽ phải trả đúng giá trị định giá toàn bộ công ty trong vòng tài trợ trước," một người ủng hộ khởi nghiệp nhận xét.

Scale cho biết mối quan hệ của công ty với các khách hàng chủ chốt vẫn mạnh mẽ, đồng thời nhấn mạnh rằng khoản đầu tư của Meta cho thấy có giá trị thực sự trong hoạt động kinh doanh còn lại. Một người thân cận với công ty lạc quan hơn về tương lai của Scale. "Khách hàng của chúng tôi không thể thực sự rời bỏ chúng tôi," người này nói. "Chúng ta đang ở trong một cuộc chiến và Scale là nhà cung cấp vũ khí."