Các nhà khoa học đang thực hiện những nỗ lực đầy tham vọng nhằm khám phá bí ẩn về các nền văn minh cổ đại từng phát triển trên những vùng đồng bằng rộng lớn, nay đã bị chìm dưới Biển Bắc và Biển Baltic.

Hiện tại, một nhóm nghiên cứu đa quốc gia từ các viện hàng đầu ở Bắc Âu, bao gồm Đại học Bradford (Vương quốc Anh), TNO Khảo sát Địa chất Hà Lan, Viện Hàng hải Flanders và Đại học York, đã thành lập dự án SUBNORDICA. Dự án này hướng tới mục tiêu tìm hiểu những nền văn minh đã mất từ lâu, với trọng tâm là vùng đất cổ Doggerland – thường được gọi là “vùng đất bị mất của Châu Âu”. Doggerland từng là trung tâm phát triển của con người khoảng 8.200 năm trước.

Khoảng 20.000 năm trước, mực nước biển toàn cầu thấp hơn hiện tại khoảng 130 mét, tạo ra những đồng bằng rộng lớn thuận lợi cho sự định cư của con người. Doggerland là một trong những khu vực như vậy. Nghiên cứu cho thấy khoảng 72 hecta đất từng nằm trên mặt nước, trong đó 10 hecta thuộc đường bờ biển hiện tại của châu Âu được coi là “vùng đất hấp dẫn nhất cho các khu định cư thời tiền sử”. Tuy nhiên, khi băng tan do hiện tượng nóng lên toàn cầu, nước biển dâng cao đã nhấn chìm các khu vực này, xóa đi nhiều dấu vết về sự tồn tại của chúng. Vì lý do đó, chúng ta biết rất ít về cuộc sống của con người trên những đồng bằng rộng lớn này.

Dự án SUBNORDICA sẽ sử dụng các công nghệ tiên tiến để khám phá những vùng đất này. Các nhà khoa học sẽ sử dụng công nghệ như lập bản đồ đáy biển, mô phỏng máy tính về các khu định cư đã mất, công cụ trí tuệ nhân tạo, khảo sát địa chấn và âm thanh, cũng như lấy mẫu lõi khoan. Các phương pháp này nhằm tái tạo lại cảnh quan cổ đại và hiểu cách con người tiền sử sống và thích nghi. 

Vào tháng 3 năm 2023, Đại học Bradford đã công bố kế hoạch phân tích dữ liệu thu thập từ các khảo sát bằng máy đo từ trường, nhằm đánh giá tác động môi trường cho các sáng kiến năng lượng xanh trong tương lai. Các nhà nghiên cứu của trường cho biết, các trường từ có thể giúp xác định “các khu vực hình thành than bùn, hoặc nơi xảy ra xói mòn. Ngoài ra, một phần trong công việc của dự án là khảo sát Vịnh Aarhus ở Đan Mạch để điều tra các khu định cư ven biển và cách tài nguyên biển được sử dụng từ 9.000 đến 8.500 năm trước. Điều này sẽ giúp định hướng cho các nỗ lực khảo cổ ở những môi trường dưới nước khó tiếp cận hơn.

Một trong những thách thức với các nhà khoa học là thời gian - vốn là yếu tố rất quan trọng. Nguyên nhân là các thềm lục địa ở khu vực này cũng là địa điểm lý tưởng để xây dựng các trang trại điện gió ngoài khơi nhằm đối phó với biến đổi khí hậu và việc nước biển nâng cao. Việc mở rộng cơ sở hạ tầng này có thể hạn chế khả năng tiếp cận cho việc khám phá khoa học. 

Nghiên cứu không chỉ nhằm khám phá chi tiết về cuộc sống của con người tiền sử mà còn rút ra bài học từ những thách thức khí hậu trong quá khứ và hiện tại. Bằng cách nghiên cứu cách các xã hội cổ đại ứng phó với nhiệt độ tăng và nước biển dâng cao, các nhà khoa học hy vọng có được những hiểu biết về phát triển bền vững và khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu ngày nay.