Trung Quốc muốn cấm tay nắm cửa thò thụt, bắt buộc phải có lẫy cơ mở khẩn cấp
30/12/2025 08:01
Trung Quốc muốn cấm tay nắm cửa thò thụt, bắt buộc phải có lẫy cơ mở khẩn cấp
Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc (MIIT) vừa công bố dự thảo luật mới yêu cầu tất cả các phương tiện dưới 3,5 tấn phải có tay nắm cửa bên trong và bên ngoài tích hợp cơ chế mở khẩn cấp bằng cơ. Như vậy thiết kế tay nắm cửa ẩn, thò thụt bằng điện có thể không bị cấm hoàn toàn nhưng các nhà sản xuất sẽ phải trang bị thêm cơ chế dự phòng nếu muốn bán xe tại Trung Quốc.
MIIT ấn định từ ngày 1 tháng 1 năm 2027, các mẫu xe mới được phê duyệt bán tại Trung Quốc phải trang bị bắt buộc lẫy cơ cho tay nắm cửa ẩn và các mẫu xe cũ đang sản xuất sẽ có thời hạn đến giữa năm 2028 để thay đổi thiết kế hoặc ngừng kinh doanh nếu không đạt chuẩn.
MIIT ấn định từ ngày 1 tháng 1 năm 2027, các mẫu xe mới được phê duyệt bán tại Trung Quốc phải trang bị bắt buộc lẫy cơ cho tay nắm cửa ẩn và các mẫu xe cũ đang sản xuất sẽ có thời hạn đến giữa năm 2028 để thay đổi thiết kế hoặc ngừng kinh doanh nếu không đạt chuẩn.
Các yêu cầu kỹ thuật về an toàn đối với tay nắm cửa tự động
Theo bộ tiêu chuẩn dự thảo có tên “Các yêu cầu kỹ thuật về an toàn đối với tay nắm cửa tự động”, áp dụng cho mọi cửa bên, ngoại trừ cửa khoang hành lý:- Thiết kế tay nắm cửa phải đảm bảo hành khách bên trong hay người cứu hộ bên ngoài mở được cửa mà không cần dùng đến công cụ ngay cả khi hệ thống an toàn như dây đai, túi khí đã kích hoạt hoặc pin xe điện gặp sự cố có thể gây cháy nổ.
- Đối với phương tiện sử dụng hệ thống khóa cửa điều khiển điện tử hoặc kích hoạt khóa tự động thì dù phương tiện đang trong trạng thái khóa vẫn phải có cách mở bằng cơ. Tức không được phụ thuộc hoàn toàn vào điện, đề phòng tình huống hệ thống điện bị lỗi hay tai nạn.
- Tay nắm cửa bên ngoài phải được bố trí tại một khu vực nhất định trên cánh cửa hoặc khung cửa, tùy thuộc vào loại cửa (mở ngang, mở trượt, mở ngược ...). Vị trí này được quy định nhằm đảm bảo người dùng hoặc lực lượng cứu hộ có thể dễ dàng tìm ra vị trị tay nắm và mở trong mọi tình huống.
- Tay nắm cửa bên ngoài phải có không gian tiếp cận - phần không gian để bàn tay có thể luồn vào kéo lẫy cơ học, đủ rộng để lẫy cơ học có thể hoạt động. Dự thảo đưa ra quy định chiều dài sẽ là 60 mm và rộng 20 mm.
- Tay nắm cửa bên trong được quy định mỗi bên cửa phải có ít nhất một tay nắm cửa có lẫy cơ học và cơ chế mở cơ học phải hoạt động độc lập. Có ít nhất một tay nắm cửa phải được đặt tại vị trí dễ thấy, nằm trong cự ly quy định từ mép cửa và điểm tham chiếu của ghế. Các tay nắm cửa bên trong phải có ký hiệu nhận dạng được khắc hoặc in vĩnh viễn, các ký hiệu này bao gồm các biểu tượng tiêu chuẩn với kích thước tối thiểu, độ tương phản cao và khả năng nhận biết trong điều kiện ánh sáng yếu.
- Tay nắm cửa bên ngoài phải chịu được lực kéo tối thiểu 500 Newton trong khi các tay nắm cửa bên trong phải chịu được tối thiểu 200 Newton mà không gãy hoặc bung ra.
Một thiết kế lợi bất cập hại
Mục tiêu của dự thảo là nhằm giải quyết nhiều lo ngại về độ an toàn của tay nắm cửa ẩn sau nhiều vụ tai nạn xe điện trong nước. Người ngồi trong xe có thể bị kẹt trong hỏa hoạn khi tai nạn xảy ra, hệ thống điện có thể bị hỏng khiến tay nắm cửa ẩn không thể thò ra ngoài. Điển hình như vụ tai nạn của một chiếc Xiaomi SU7 hồi tháng 10 tại Thành Đô làm một tài xế 31 tuổi thiệt mạng. Người này bị kẹt trong xe do các cửa không thể mở được, bất chấp nỗ lực ứng cứu của nhiều người qua đường. Phải đến khi lực lượng chữa cháy phá cửa bằng búa tạ và cưa máy mới có thể đưa nạn nhân ra ngoài.
Thêm vào đó, thời tiết khắc nghiệt tại các vùng phía Bắc Trung Quốc khiến tay nắm cửa thường xuyên bị đóng băng và không thể hoạt động vào mùa đông. Trong mùa mưa ở Quảng Đông năm 2024, nhiều phương tiện dùng tay nắm cửa ẩn đã gặp sự cố chập điện khiến cửa không thể mở và buộc hành khách phải đập kính thoát ra ngoài.
Các bài kiểm tra tai nạn theo chỉ số an toàn bảo hiểm xe hơi C-IASI thuộc Viện nghiên cứu kỹ thuật xe hơi Trung Quốc (CAERI) cho thấy ở va chạm hông, các phương tiện dùng tay nắm cửa điện tử chỉ đạt tỉ lệ bật mở 67% trong khi tỉ lệ này ở tay nắm cửa cơ khí truyền thống là 98%.
Chi phí và độ tin cậy của tay nắm cửa ẩn tỉ lệ thuận với nhau. Tay nắm cửa điện được báo cáo là đắt gấp 3 lần tay nắm cửa cơ khí nhưng lại có tỉ lệ hỏng hóc cao gấp 8 lần. Điều này góp phần làm tăng chi phí sửa chữa và một nhà sản xuất xe điện hàng đầu báo cáo rằng các sự cố liên quan đến tay nắm cửa điện chiếm đến 12% trong tổng số các trường hợp cần sửa chữa và thường yêu cầu phải thay thế toàn bộ tay nắm cửa vốn rất tốn kém.
Ngoài ra, các kỹ sư ước tính việc tay nắm cửa ẩn giúp giảm 0,01 Cd hệ số cản gió chỉ tương đương với việc tiết kiệm khoảng 0,6 kWh cho mỗi 100 km. Đây là mức tiết kiệm rất nhỏ, gần như không tạo ra khác biệt khi sạc tại nhà. Thêm vào đó các nghiên cứu kỹ thuật của SAE International thì tay nắm cửa ẩn chỉ cải thiện từ 0,005 - 0,01 Cd trong khi nhiều hãng xe quảng cáo là 0,03 Cd - gấp 3 - 6 lần so với thực tế. Chưa kể là tay nắm cửa ẩn là một hệ thống gồm nhiều thành phần như cảm biến, mô-tơ điện, cơ cấu cơ khí phức tạp nên sẽ tăng thêm từ 7 - 8 kg trọng lượng xe, từ đó làm triệt tiêu lợi ích khí động học.
Tay nắm cửa ẩn được các hãng xe ứng dụng ra sao?
Tay nắm cửa ẩn hay tay nắm cửa thò thụt tự động đang là xu hướng trên những chiếc xe hơi cao cấp, đặc biệt là xe điện. Dù không phải là hãng đầu tiên phát minh nhưng Tesla đã góp phần phổ biến thiết kế tay nắm cửa ẩn khi lần đầu trang bị trên Model S 2012 và nó sớm tạo ra cơn sốt toàn cầu. Tay nắm cửa ẩn không chỉ khiến thiết kế xe nhìn mượt hơn, cải thiện khí động học mà còn tạo ra sự sang trọng, chất công nghệ, hình ảnh tương lai mà những chiếc EV hướng đến.
Hướng dẫn mở tay nắm cửa ẩn của Mercedes trong tình huống khẩn cấp.
Sau Tesla, các hãng xe truyền thống bắt đầu áp dụng thiết kế tay nắm này như Mercedes-Benz với dòng S-Class hay EQS, Range Rover với Velar. Các hãng xe điện Trung Quốc như BYD, NIO, Xpeng, Xiaomi đã biến thiết kế tay nắm cửa ẩn thành trang bị tiêu chuẩn trên mọi phân khúc.
Dù rằng thiết kế tay nắm cửa ẩn mang lại vẻ đẹp cho chiếc xe nhưng nó đặt ra nhiều lo ngại về an toàn. So với tay nắm cửa cơ học truyền thống thì tay nắm cửa thò thụt vận hành tự động bằng mô-tơ điện. Khi người dùng cầm chìa khóa đến gần xe, tay nắm tự động thò ra, khi xe di chuyển hoặc khóa thì tự động thụt vào liền mạch với thân xe. Sự phức tạp của hệ thống mô-tơ, điện tử và phụ thuộc vào điện đã làm giảm độ tin cậy của tay nắm.
Không chỉ riêng xe điện Trung Quốc, theo Autoblog đã có ít nhất 15 người tử vong trong các vụ tai nạn liên quan đến xe Tesla do cửa không mở được. Vì vậy, bản thân Tesla và các nhà sản xuất xe hơi khác đang thay đổi cách tiếp cận với trang bị này.
Các phiên bản Model 3 và Model Y được trang bị tay nắm cửa có thiết kế bập bênh, tức ấn một đầu thì đầu kia của tay nắm thò ra. Cơ chế này thuần cơ học không giống như tay nắm cửa thò thụt hoàn toàn bằng mô-tơ điện như Model S. Tuy vậy, nhiều người dùng Model Y đã báo cáo tay nắm cửa bị kẹt. Như video trên có thể thấy tay nắm cửa này bị đóng băng trong thời tiết lạnh, không thể nhấn mở ra được. Tay nắm cửa bập bên cũng đang được các hãng xe Hàn như KIA, Hyundai sử dụng trên nhiều mẫu xe điện và xe phân khúc cao cấp.
Các hãng xe truyền thống như BMW, Audi, Volkswagen … đều thận trọng với thiết kế tay nắm cửa ẩn hoàn toàn chạy bằng mô-tơ, ưu tiên thiết kế cơ học truyền thống hoặc kết hợp giữa điện tử và cơ học. Chẳng hạn như trên BMW iX, BMW sử dụng tay nắm cửa dạng phễu, bên trong có cảm biến thò tay vào là cửa tự mở và trong trường hợp hỏng hóc hay tai nạn, một nút bấm cơ học bên trong sẽ giải phóng một sợi dây kéo để mở cửa thủ công.
Tin xem thêm
nội dung mới
