Hôm qua mình đọc được 1 Thread khá hay về top 15 tập đoàn gia đình hàng đầu thế giới nên tìm kiếm thông tin và chia sẻ lại cho anh em tham khảo. Bài viết này sẽ hơi dài nên mình chia thành hai phần cho anh em dễ tham khảo, đọc cũng đỡ chán và đỡ nản khi thấy nó dài quá. 

Ferrero Group (Ý)

Đầu tiên trong danh sách này là Ferrero Group. Anh em hay mua quà Tết, quà biếu chắc cũng biết tới thương hiệu chocolate này. Ferrero Group ra đời năm 1946 tại Alba, vùng Piedmont, Ý, bởi Pietro Ferrero, vốn là một thợ làm bánh sáng tạo và nổi tiếng với biệt danh “nhà khoa học” nhờ niềm đam mê thử nghiệm và đổi mới hương vị. Ông là người đã biến thách thức thiếu chocolate sau chiến tranh thành cơ hội kinh doanh thú vị với loại kem phết hạt dẻ, tiền thân của Nutella. Công thức này nhanh chóng chinh phục người Ý nhờ vị ngon, giá rẻ, và đã đặt nền móng cho đế chế bánh kẹo Ferrero. 

Giovanni Ferrero, cháu nội của nhà sáng lập Ferrero, hiện đang điều hành tập đoàn

Dưới sự dẫn dắt của Michele Ferrero, con trai Pietro, tập đoàn vươn xa toàn cầu với các thương hiệu đình đám như Kinder, Ferrero Rocher, Tic Tac. Đặc biệt, Michele và vợ đã đưa Nutella trở thành thương hiệu toàn cầu, đặt nền móng cho sự phát triển vượt bậc của tập đoàn. Ferrero nổi tiếng với quy trình sản xuất bí mật, tự thiết kế dây chuyền để bảo vệ công thức riêng, và chưa từng cho phép truyền thông vào nhà máy. Hiện nay, Ferrero là một trong những tập đoàn bánh kẹo lớn nhất thế giới, với hơn 50.000 nhân viên, hoạt động tại hơn 170 quốc gia, sở hữu hàng loạt thương hiệu mới nhờ chiến lược mua bán sáp nhập mạnh mẽ, mở rộng sang lĩnh vực bánh quy, kem, ngũ cốc thông qua hàng loạt thương vụ mua lại lớn như Burton’s Biscuit Company, Fox’s Biscuits, Keebler, Eat Natural và Wells Enterprises. Tập đoàn vẫn 100% thuộc sở hữu gia đình, hiện do Giovanni Ferrero, cháu nội nhà sáng lập, điều hành và tiếp tục mở rộng quy mô, đa dạng hóa sản phẩm, giữ vững vị thế “ông trùm” ngành bánh kẹo toàn cầu.

BMW (Đức)

BMW được thành lập năm 1916 tại Munich, ban đầu mang tên Bayerische Motoren Werke AG – Xưởng sản xuất Motor xứ Bavaria. Xuất phát điểm là nhà sản xuất động cơ máy bay, BMW nhanh chóng khẳng định vị thế với những động cơ đạt kỷ lục về hiệu suất và độ cao, góp phần quan trọng cho ngành hàng không Đức thời Thế chiến I. Sau Hiệp ước Versailles năm 1919, hãng buộc phải chuyển hướng sang sản xuất xe máy (với mẫu R32 năm 1923) và đến năm 1928 mới chính thức gia nhập ngành ô tô khi mua lại nhà máy Eisenach, cho ra đời mẫu xe Dixi 3/15 PS – chiếc ô tô BMW đầu tiên mang logo tròn xanh trắng đặc trưng.

Sau Thế chiến II, khoảng cuối những năm 1950, BMW rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng, đối mặt nguy cơ phá sản do cạnh tranh gay gắt và thất bại của dòng xe nhỏ Isetta. Trong thời khắc quyết định năm 1959, Herbert Quandt – nhà công nghiệp lừng danh – đã đầu tư mạnh mẽ, mua lại lượng lớn cổ phần và tái cấu trúc toàn diện, cứu sống BMW khỏi tay các tập đoàn đối thủ và đặt nền móng cho sự trỗi dậy ngoạn mục của thương hiệu xe sang Đức. Từ đó, gia đình Quandt trở thành cổ đông lớn nhất, hiện nắm giữ gần 47% quyền biểu quyết, kiểm soát sâu sắc các quyết sách chiến lược của tập đoàn.

Herbert và Johanna Quandt, vợ ông tại buổi tham quan nhà máy tại Dingolfing

Gia đình Quandt hiện nắm gần 47% quyền biểu quyết, kiểm soát sâu sắc các quyết sách chiến lược của tập đoàn. BMW phát triển mạnh các dòng xe sang như Series 3, 5, 7, SUV X, xe máy Motorrad, sở hữu thương hiệu MINI, Rolls-Royce và tiên phong chuyển đổi sang xe điện, công nghệ xanh. Mô hình tập đoàn đa quốc gia, niêm yết công khai nhưng giữ bản sắc gia đình, giúp BMW trở thành biểu tượng của sự sang trọng, đẳng cấp và bền vững suốt hơn một thế kỷ.

Hiện nay, BMW hoạt động theo mô hình tập đoàn đa quốc gia, niêm yết công khai nhưng vẫn giữ bản sắc gia đình rõ nét nhờ quyền kiểm soát của nhà Quandt. Doanh nghiệp tập trung phát triển các dòng xe sang như Series 3, 5, 7, dòng SUV X, xe máy Motorrad và sở hữu các thương hiệu nổi tiếng như MINI, Rolls-Royce. BMW cũng là hãng tiên phong chuyển đổi sang xe điện, với mục tiêu đến năm 2026, khoảng 1/3 tổng doanh số toàn cầu sẽ là xe chạy hoàn toàn bằng điện, đồng thời đầu tư mạnh vào công nghệ xanh và chuỗi cung ứng bền vững. Sự kết hợp giữa tinh thần đổi mới không ngừng, kỹ thuật Đức chuẩn mực và tầm nhìn chiến lược của gia đình Quandt đã giúp BMW trở thành một trong những hãng xe sang giá trị nhất thế giới, biểu tượng của sự sang trọng, đẳng cấp và bền vững suốt hơn một thế kỷ.

Tata Group (Ấn Độ)

Tata Group, thành lập năm 1868 bởi Jamsetji Tata tại Mumbai, là biểu tượng “kinh doanh vì cộng đồng” của Ấn Độ. Từ công ty thương mại nhỏ, Tata nhanh chóng mở rộng sang dệt may, khách sạn, thép, năng lượng, hóa chất, công nghệ, ô tô, tài chính…Nổi bật trong số đó có thể kể đến là khách sạn Taj Mahal Hotel thành lập năm 1903, công ty thép Tata Steel năm 1907, vốn là nhà máy thép tích hợp đầu tiên của Ấn Độ, 

Mỗi công ty con như Tata Consultancy Services, Tata Motors, Tata Steel, Taj Hotels đều là thương hiệu dẫn đầu lĩnh vực mà nó vận hành. Mô hình tập đoàn đa ngành, phi tập trung với hơn 100 công ty con như Tata Consultancy Services (TCS), Tata Motors, Tata Power, v.v. hoạt động độc lập giúp Tata vận hành linh hoạt, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. Tata Group có mặt tại hơn 100 quốc gia và cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho khách hàng ở hơn 160 quốc gia. Doanh thu hợp nhất của Tata Group hiện vượt 160 tỷ USD mỗi năm.

Tata Jamsetji, nhà sáng lập của Tata Group 

Điểm độc đáo nhất của Tata Group là cấu trúc sở hữu: khoảng 66% cổ phần của Tata Sons, công ty mẹ kiểm soát toàn bộ tập đoàn, thuộc về hai quỹ từ thiện lớn là Sir Dorabji Tata Trust và Sir Ratan Tata Trust, nằm dưới sự quản lý của Tata Trusts. Điều này đồng nghĩa với việc phần lớn lợi nhuận của Tata Group được tái đầu tư cho các hoạt động xã hội, giáo dục, y tế, nghiên cứu khoa học, bảo tồn văn hóa và phát triển cộng đồng, đúng với tôn chỉ “làm giàu cho đất nước trước khi làm giàu cho bản thân”. Các khoản đóng góp lớn cho các đại học danh tiếng như Cornell, Harvard, UC San Diego, Carnegie Mellon, cùng hàng loạt sáng kiến từ thiện trong nước và quốc tế, đã giúp Tata Group trở thành một trong những tập đoàn có ảnh hưởng xã hội sâu rộng nhất thế giới.

Bên cạnh đó, Tata Group còn nổi bật với những thương vụ mua bán và sáp nhập lịch sử, tiêu biểu là thương vụ mua lại Jaguar Land Rover năm 2008. Ban đầu bị nghi ngờ vì thời điểm kinh tế khó khăn, nhưng dưới sự dẫn dắt của Tata, Jaguar Land Rover đã hồi sinh, tạo ra giá trị cổ đông lớn và đưa Tata trở thành tập đoàn Ấn Độ đầu tiên sở hữu thương hiệu xe sang Anh quốc. 

Cargill (Mỹ)

Cargill là một trong những tập đoàn gia đình lâu đời, quyền lực và bí ẩn nhất thế giới được William Wallace Cargill sáng lập năm 1865 tại Iowa, bắt đầu từ một kho chứa ngũ cốc nhỏ tại Conover, giữa thời kỳ bùng nổ đường sắt ở Mỹ. Tận dụng xu hướng vận chuyển này, Cargill đã mở rộng quy mô nhờ tận dụng xu hướng vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt, xây dựng hệ thống kho chứa và thang máy ngũ cốc hiện đại, đặt nền móng cho mô hình kết nối chuỗi cung ứng nông nghiệp toàn cầu. Qua hơn 160 năm phát triển, Cargill đã trở thành tập đoàn đa quốc gia lớn nhất thế giới về doanh thu trong nhóm các công ty tư nhân, với doanh thu năm 2022 đạt 165 tỷ USD, hơn 160.000 nhân viên tại 70 quốc gia và phục vụ khách hàng ở 125 thị trường

Cargill và nhà sáng lập William Wallace Cargill

Mô hình kinh doanh tích hợp dọc toàn chuỗi giá trị nông nghiệp, từ thu mua, lưu trữ, chế biến, phân phối ngũ cốc, dầu thực vật, thịt, thức ăn chăn nuôi, đến cung cấp nguyên liệu thực phẩm, logistics, quản lý rủi ro tài chính. Tập đoàn này kiểm soát 25% xuất khẩu ngũ cốc Mỹ, 22% thị phần thịt nội địa, là đối tác lớn của nhiều tập đoàn thực phẩm toàn cầu. Khoảng 88% cổ phần vẫn nằm trong tay các thành viên thuộc hai nhánh hậu duệ của William Cargill và John MacMillan, gọi chung là gia đình Cargill-MacMillan. Trên thực tế, sáu thành viên gia đình vẫn ngồi trong Hội đồng quản trị, nhưng từ năm 1995, không còn ai trực tiếp điều hành mà giao quyền cho các CEO chuyên nghiệp bên ngoài kiểm soát chiến lược phát triển. Cargill không niêm yết cổ phiếu, không công khai tài chính chi tiết, luôn ưu tiên tái đầu tư lợi nhuận vào tập đoàn (khoảng 80% lãi ròng mỗi năm), chỉ chia cổ tức cho các thành viên gia đình, duy trì quyền lực và ảnh hưởng sâu rộng tới hàng tỷ bữa ăn mỗi ngày.

Aldi (Đức)

Aldi (Đức) là một trong những biểu tượng lớn nhất của ngành bán lẻ hiện đại, khởi nguồn từ một cửa hàng tạp hóa nhỏ tại Essen do bà Anna Albrecht, mẹ của hai anh em Karl và Theo Albrecht, sáng lập vào năm 1913. Sau Thế chiến II, năm 1946, Karl và Theo tiếp quản cửa hàng của mẹ, nhận ra tiềm năng to lớn của mô hình siêu thị tiết kiệm trong bối cảnh nước Đức còn nhiều khó khăn. Họ đã phát triển chuỗi cửa hàng mang tên Albrecht Diskont (Aldi), tập trung triệt để vào việc cắt giảm chi phí: không quảng cáo, không trang trí cầu kỳ, tối giản nhân sự, không chấp nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng, và đặc biệt là ưu tiên hàng nhãn riêng để kiểm soát chất lượng và giá thành.

Aldi, biểu tượng lớn của ngành bán lẻ hiện đại

Tuy nhiên, sự khác biệt trong triết lý kinh doanh, đỉnh điểm là cuộc tranh cãi về việc bán thuốc lá vào đầu thập niên 1960, dẫn tới sự chia tách lịch sử năm 1962: Theo Albrecht nắm quyền điều hành Aldi Nord (trụ sở tại Essen), còn Karl Albrecht kiểm soát Aldi Süd (trụ sở tại Mülheim). Dù hoạt động độc lập, cả hai đều kiên định với mô hình siêu thị tiết kiệm, danh mục sản phẩm hạn chế với khoảng 1.400 mặt hàng chủ lực, tập trung vào chất lượng và giá rẻ. Hiện Aldi là tập đoàn gia đình tư nhân, không niêm yết, thuộc sở hữu các quỹ gia đình. Aldi sở hữu hơn 12.500 cửa hàng tại 18 quốc gia, trong đó có Mỹ, Anh, Úc và nhiều nước châu Âu, doanh thu hàng chục tỷ euro mỗi năm, nổi tiếng với triết lý “chất lượng không cần đắt đỏ”, là lựa chọn của mọi tầng lớp khách hàng từ sinh viên, công nhân đến gia đình trung lưu.

Hiện tại, Aldi là tập đoàn gia đình tư nhân, không niêm yết cổ phiếu, toàn bộ quyền sở hữu và kiểm soát đều nằm trong tay các quỹ và tổ chức do gia đình Albrecht sáng lập: Markus Foundation kiểm soát Aldi Nord, còn Siepmann Foundation kiểm soát Aldi Süd. Các thành viên gia đình như Theo Albrecht Jr., Babette Albrecht (Aldi Nord) và Beate Heister, Karl Albrecht Jr. (Aldi Süd) gián tiếp ảnh hưởng đến chiến lược thông qua vai trò trong các quỹ này, nhưng hoạt động điều hành hàng ngày do đội ngũ quản lý chuyên nghiệp đảm nhiệm.

IKEA (Thụy Điển)

Trong danh sách này, công ty mà mình thích nhất có lẽ là IKEA. Anh em nào đã từng được ghé IKEA mà thích đồ tự lắp ráp, sẽ như lạc trong một mê cung đồ nội thất, phong cách tối giản, hệt như một đứa trẻ đi vô khu vui chơi. 

IKEA được Ingvar Kamprad thành lập năm 1943 tại Älmhult, vùng Småland, Thụy Điển, khi mới 17 tuổi. Ban đầu, IKEA hoạt động như một doanh nghiệp bán hàng qua thư, chuyên cung cấp các mặt hàng nhỏ như bút, ví da, đồng hồ, khung ảnh và đồ gia dụng giá rẻ. Nhận thấy nhu cầu nội thất giá rẻ ngày càng tăng trong xã hội Thụy Điển hậu chiến, Kamprad đã quyết định chuyển hướng sang kinh doanh đồ nội thất vào năm 1947. Đến năm 1958, cửa hàng IKEA đầu tiên chính thức mở cửa tại Älmhult – trở thành showroom nội thất lớn nhất Scandinavia thời bấy giờ.

Đồ IKEA thì nổi bật với thiết kế thông minh, đóng gói phẳng (flat-pack) giúp giảm chi phí vận chuyển, tiết kiệm không gian và khuyến khích khách hàng tự lắp ráp. IKEA mở rộng quốc tế từ những năm 1960, lần lượt có mặt tại Na Uy, Đan Mạch, Thụy Sĩ, Đức, Nhật Bản, Úc, Mỹ, Anh và hiện có gần 480 cửa hàng tại hơn 60 quốc gia, phục vụ hàng trăm triệu khách mỗi năm. Mô hình kinh doanh của IKEA xoay quanh ba trụ cột: giá rẻ, tự lắp ráp và danh mục sản phẩm đa dạng.

Ingvar Kamprad, nhà sáng lập của IKEA

Văn hóa tiết kiệm, đổi mới và triết lý “làm nhiều hơn với ít hơn” của Kamprad thấm đẫm trong mọi hoạt động. Các sản phẩm của IKEA không chỉ là đồ nội thất, mà còn truyền cảm hứng về lối sống tối giản, tiện nghi và bền vững cho hàng triệu gia đình toàn cầu. IKEA là tập đoàn tư nhân, không niêm yết, thuộc sở hữu các quỹ gia đình Kamprad, vận hành bởi Inter IKEA Group và INGKA Group. Ngoài ra, Interogo Foundation đóng vai trò quản lý các khoản đầu tư, dự phòng tài chính và bảo vệ sự trường tồn của mô hình IKEA. Gia đình Kamprad, hiện đại diện bởi ba người con trai của Ingvar Kamprad, vẫn giữ vai trò quan trọng trong các hội đồng quản trị và định hướng chiến lược lâu dài cho tập đoàn, dù quyền sở hữu trực tiếp của họ đã được chuyển hóa thành các quỹ và foundation để đảm bảo sự phát triển bền vững cho thương hiệu.

Hiện IKEA là nhà bán lẻ nội thất lớn nhất thế giới, với doanh thu năm 2024 đạt 45,1 tỷ euro, là biểu tượng của sáng tạo, phát triển bền vững và giá trị gia đình qua nhiều thế hệ.

Reliance Industries (Ấn Độ)

Reliance Industries (Ấn Độ) là tập đoàn đa quốc gia lớn nhất Ấn Độ, được thành lập năm 1958 bởi Dhirubhai Ambani với khởi đầu khiêm tốn là một công ty thương mại nhỏ chuyên kinh doanh sợi polyester và gia vị. Ban đầu mang tên Reliance Commercial Corporation, công ty nhanh chóng mở rộng sang sản xuất dệt may với thương hiệu Vimal nổi tiếng, rồi niêm yết cổ phiếu lần đầu vào năm 1977 – một sự kiện lịch sử khi thu hút lượng nhà đầu tư cá nhân khổng lồ ở Ấn Độ. Đến những năm 1980–1990, Reliance tiếp tục mở rộng sang hóa dầu, lọc hóa dầu, năng lượng, hóa chất, trước khi trở thành một tập đoàn đa ngành thực thụ với các lĩnh vực bán lẻ, viễn thông, truyền thông, giải trí và gần đây là năng lượng xanh.

Gia đình Ambani, nhà sáng lập Reliance Industry

Mô hình kinh doanh hiện đại của Reliance Industries là tập đoàn đa ngành tích hợp dọc, sở hữu các chuỗi giá trị khép kín từ khai thác dầu khí, hóa dầu, lọc hóa dầu, sản xuất hóa chất, đến bán lẻ, thương mại điện tử, viễn thông (với Jio), truyền thông số, fintech, giải trí và đầu tư vào năng lượng tái tạo. Reliance Retail là nhà bán lẻ lớn nhất Ấn Độ, Jio Platforms đã thay đổi hoàn toàn ngành viễn thông với các gói dữ liệu giá rẻ, đưa Internet tốc độ cao đến hàng trăm triệu người dân Ấn Độ. 

Về mặt sở hữu, tập đoàn niêm yết công khai nhưng vẫn mang đậm dấu ấn gia đình, Mukesh Ambani giữ vai trò Chủ tịch kiêm CEO, kiểm soát 51% cổ phần qua các công ty và quỹ đầu tư gia đình. Các thành viên khác như Nita Ambani (vợ Mukesh, Chủ tịch Quỹ từ thiện Reliance Foundation), ba người con Akash, Isha và Anant đều giữ vai trò lãnh đạo chủ chốt trong các mảng viễn thông, bán lẻ và đầu tư của tập đoàn. Reliance đạt doanh thu khoảng 120 tỷ USD, sử dụng hơn 347.000 lao động, đóng góp lớn cho kinh tế Ấn Độ, là biểu tượng đổi mới, sức mạnh doanh nhân và lối sống xa hoa của gia đình Ambani.

Ford Motor Company (Mỹ)

Ford Motor Company (Mỹ) là một trong những tập đoàn ô tô lâu đời và có tầm ảnh hưởng nhất thế giới, được Henry Ford thành lập và chính thức đăng ký vào ngày 16 tháng 6 năm 1903 tại Detroit, Michigan. Ngay từ những ngày đầu, Henry Ford đã tạo nên cuộc cách mạng trong ngành công nghiệp ô tô với việc áp dụng dây chuyền sản xuất hàng loạt, giúp chiếc Model T trở thành chiếc xe đầu tiên dành cho đại chúng, mở ra kỷ nguyên xe hơi phổ cập trên toàn cầu. Từ đó, Ford không chỉ là nhà sản xuất xe hơi mà còn là biểu tượng cho sự đổi mới, hiệu quả và khả năng tiếp cận đại chúng.

Henry Ford, cha đẻ của Ford

Ford hiện là tập đoàn đa quốc gia, niêm yết công khai, sản xuất ô tô, xe thương mại dưới thương hiệu Ford và xe sang Lincoln, phát triển mạnh các mảng dịch vụ tài chính, xe điện, công nghệ an toàn, tự lái. Chiến lược kinh doanh hiện đại của Ford tập trung vào bốn trụ cột: danh mục xe đa dạng (SUV, bán tải, xe điện…), lựa chọn động cơ linh hoạt (xăng, hybrid, điện), công nghệ an toàn – tự lái tiên tiến, và các dịch vụ số hóa, giải trí, kết nối trên xe nhằm tạo nguồn thu lâu dài từ dịch vụ và dữ liệu khách hàng. Ngoài ra, Ford còn đẩy mạnh hợp tác với các nhà cung ứng toàn cầu, phát triển sản phẩm mới và cấp phép thương hiệu trên nhiều lĩnh vực. 

Hiện nay, gia đình Ford chỉ nắm khoảng 2% cổ phần nhưng kiểm soát tới 40% quyền biểu quyết qua cổ phiếu đặc biệt, đảm bảo định hướng chiến lược lâu dài. William Clay Ford Jr., chắt nội Henry Ford, là chủ tịch điều hành, tiếp tục phát huy giá trị truyền thống. Ford nổi tiếng với tinh thần tự lực, vượt qua khủng hoảng tài chính 2008 mà không cần cứu trợ, đạt doanh thu 185 tỷ USD (2024), sản xuất 4,5 triệu xe/năm, sử dụng 171.000 lao động toàn cầu. Ford là biểu tượng đổi mới, bản lĩnh vượt khó và phát triển bền vững qua hơn 120 năm lịch sử.